تاکنون، عمده روش‌های سنجش در روانشناسی و علوم اجتماعی بر اساس پرسشنامه‌های خودسنجی و خودگزارش دهی بنا شده‌اند. به این معنا که شرکت‌کنندگان و آزمودنی‌ها، خود اقدام به پاسخگویی به سوالات نموده و ارزیابی به عهدۀ خود پاسخگویان است. علی رغم حجم وسیع پژوهش‌هایی که در این زمینه و با استفاده از این ابزارها صورت گرفته، مولفان به طور عمده بر این عقیده اند که حتی اگر فرد دارای سوگیری خودآگاه به دلیل منافع ثانوی نباشد، به احتمال زیادی به طور ناخودآگاه میلی به بهتر و یا بدتر نشان دادن خود دارد. به همین دلیل، اعتبار نتایج چنین ابزارهایی همیشه با نوعی از ابهام مواجه بوده است، زیرا وجود و میزان چنین سوگیری‌هایی در پاسخ‌های افراد غیر قابل سنجش و کنترل بوده است. همچنین، جهت سوگیری (مثبت یا منفی) در طول زمان حتی در یک فرد هم ممکن است تغییر نماید
روش‌های خودگزارش‌دهی، بر اساس چک لیست‌هایی هستند که در آنها از پاسخ دهندگان خواسته می‌شود رخدادهایی را که تجربه کرده‌اند بر اساس لیستی استاندارد انتخاب نموده و یا شدت آنها را بیان نمایند. در فرم‌های خودگزارش‌دهی، انتخاب یا حذف رخدادهای مرتبط با سازه/متغیر مورد سنجش بر عهدۀ خود پاسخگویان است. فرم‌های خودگزارش‌دهی به عنوان مواردی ذهنی تلقی شده و احتمال سوگیری پاسخ دهنده در آنها بالاست. یکی دیگر از مشکلات فرم‌های خودگزارش‌دهی، عدم تفاهم پژوهشگران و شرکت کنندگان با هم بر سر تعریف، نمودها، و معنای سازۀ مورد سنجش است. افزون بر این، اتکای بسیار بر چک لیست‌های خودگزارش‌دهی ارزشیابی زمینه‌ها و ویژگی‌های عینی یک رخداد خاص را با مشکل مواجه نموده است. شکل رایج آزمون‌های خودگزارش‌دهی بصورت مداد و کاغذی و یا فهرست‌هایی چاپ شده بصورت فرم/دفترچه است. امروزه بواسطه پیشرفت تکنولوژی، فرم‌های نرم‌افزاری آنلاین، آفلاین، و حتی بصورت اپلیکیشن گوشی‌های هوشمند ارائه شده‌اند. برای استفاده از نسخه‌های نرم‌افزاری آزمون‌های روانشناسی بخش سیستم‌های سنجش کامپیوتری را ملاحظه فرمایید.
نمونه‌های متعدد و معروف فرم‌های خودگزارش‌دهی شامل SCL-90-R، GHQ-28، MMPI-2، MCMI-III، CPI، NEO-PI-R، NEO-FFI-R، Jackson-5، مقیاس استرس پلیس ایران (IPSS)، پرسشنامه استرس/فرسودگی شغلی HSE، مقیاس درجه بندی سازگاری مجدد اجتماعی (SRRS)، پرسشنامه سبک‌های رفتاری به هنگامی استرس (SUS)، پرسشنامه استرس شغلی اسیپو (OSI-R)، چک لیست اختلال استرس پس از سانحه – نسخه غیرنظامی (PCL)، پرسشنامه تنش های محیط کار (WES)، پرسشنامه مقابله با استرس (CISS)، پرسشنامه استرس شغلی اسپیلبرگر، پرسشنامه راهبردهای مقابله ای (CRI)، پرسشنامه استرس هوانوردی، STAXI-II، NAS-PI، پرسشنامه پرخاشگری AQ، پرسشنامه هوش هیجانی بار-اُن، IRQ/CIRQ، MBTI، پرسشنامه شخصیت آیزنک (EPQ)، پرسشنامه افسردگی کودکان و نوجوانان CADS، پرسشنامه افسردگی بک (BDI-I & II)، پرسشنامه ناامیدی بک، پرسشنامه ناامیدی کازدین هستند.
در ادامه برخی از ابزارهای خودسنجی جدید معرفی شده‌اند:
پژوهشگران دانشگاه پاری-اس کرتی، و دانشگاه جنوب پاریس در همکاری با مرکز سنجش و تنظیم بازار اروپا به طراحی پرسشنامه فشار روانی پسوریازیس (I-BOP) پرداختند.
الن و آرتور آرون به طراحی مقیاس شخصیت حساس (HSPS) در 7 مرحله پرداختند که از مصاحبه کیفی عمیق و قیاس با MBTI آغاز شد و با مقایسه‌های متعدد در گروه‌های جمعیتی مختلف و مقیاس‌های شخصیتی گوناگون به نتیجه رسیده است.
پروفسور مری روتبارت و دیوید ایوانز به طراحی پرسشنامه خلق و خوی بزرگسالی (ATQ) پرداختند تا بتوانند پیوندی عملی بین نظریه حساسیت به تقویت گری، نظریه شخصیت گلونینگر و نظریه پنج‌عاملی کاستا و مک‌کری ایجاد نمایند.
اضطراب اجتماعی لیبوویتز شامل ترس و اضطراب غیرعقلانی و نامرتبط با محیط اجتماعی در زمینه مشاهده، تحقیر در جمع، قضاوت و یا سرزنش شدن توسط دیگران در اجتماع است.
پرسشنامه فراشناخت-30 (MCQ-30) مقدمه یکی از مفاهیم خاص و جذاب سال های اخیر در روانشناسی شناختی، فراشناخت است. این مفهوم به عنوان پایه و اساس بسیاری از مشکلات کارکردی و نیز اختلالات روانی مورد بررسی قرار گرفته و بویژه در زمینه سلامت روان جایگاهی ممتاز کسب نموده است. فراشناخت یک مفهوم چند وجهی است […]
پرسشنامه آلکسی تمیمیا پرت (PAQ) مقدمه آلکسی تیمیا (بی واژگانی خلقی) اشاره به خصوصیاتی در فرد دارد که بر اساس آن وی دچار مشکلاتی در زمینه شناسایی احساسات، توصیف احساسات، تفکر رو به بیرون و ظرفیت پایین تخیل/ تصویرسازی ذهنی است. به نظر می رسد این خصوصیت ها نشانگر نقایص پردازش هیجانی، پردازش شناختی، و […]
(در صورت جذابیت و علاقمندی به موضوع، مطلب را برای دیگران نیز بازنشر فرمایید).
(در صورت جذابیت و علاقمندی به موضوع، مطلب را برای دیگران نیز بازنشر فرمایید).
کانال تلگرام
